Diyabet; insülin aktivitesinde veya insülin salgılanmasında veya her ikisinde birden meydana gelen bozulmalar ile; kan glikozunun yükselmesi, karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmalarındaki anormallikler ile seyreden bir hastalıktır. İnsülin; karbonhidrat; karbonhidrat, protein ve yağ besin ögelerinin metabolik olaylarda enerji için kullanılmasını ve depolanmasını sağlamak için hücre içine geçişini sağlayan pankreasın beta hücrelerinden sentezlenen hormondur.

Diyabetli hastalarda; insülinin yeterince üretilememesi yada üretilmesi fakat vücudun insüline cevap vermemesi(insülin direnci) durumları söz konusu olabilir. İnsülinin hakimiyetsizliği alınan besin ögelerinin kan şekerini ani yükselmesine(Hiperglisemi) ve kısa, uzun süreli komplikasyonların kronik seyrinin başlamasına neden olmaktadır. 

Hiperglisemi; erken dönemde  poliüri, polifaji, polidipsi ile karakterizedir. Uzun dönemde ise; kardiyovasküler hastalıklar, periferal nöropati, enfeksiyona yatkınlık ile karakterizedir.

Tip 2 diyabetin kronik seyrini başlatan faktörler ikiye ayrılır;

Görüldüğü gibi kişiyi diyabete götüren risk faktörlerinin çoğu kilo ile ilişkilidir. Bununla ilgili yapılan çalışmalarda; fazla kilolu(BKİ; 25.0-29.9) olan bireylerde; diyabet riski 2 kat, I. derecede obez(BKİ; 30.0-34.9) ile II. derecede obez(BKİ;35.0-39.9) bireylerde; diyabet riski 5 kat, III. derecede obez(40 ve üstü) bireylerde; diyabet riski 10 kat artmaktadır.

BKİ sınıflandırmasının yanında kilo artışı ve bu artışın süreside diyabet riski artırmaktadır. Yapılan çalışmalarda; 5 yılda 13.6 kg’dan daha fazla kilo alan erkeklerde 4.5 kg alan erkeklere göre diyabet gelişme riskinin 4.5 kat arttığı bildirilmiştir.

Obezite süresi uzadıkça; tip 2 diyabet gelişme riski artmaktadır. BKİ; 30 ve üstü olan bireylerde; bu aralıkta 10 yıl yaşamaları halinde tip 2 diyabet gelişme riski; yine BKİ 30 ve üstü olan ve bu aralıkta 5 yıl yaşamış bireylere göre 2 kat daha fazladır.

Vücut yağ dağılımı özellikle abdominal obezite tip 2 diyabet için risk faktörüdür. BKİ vücut yağ dağılımı hakkında bilgi vermez. Burada DSÖ’nün standartlaştırdığı aralıklara başvurulmaktadır. Buna göre tip 2 diyabet için erkeklerde; bel çevresi >102 cm ve üstü olanlar yüksek risk grubunda, >94 cm ve üstü olanlar riski grupta kabul edilmektedir. Kadınlarda ise; >88 cm ve üstü olanlar yüksek riski grupta, >80 cm ve üstü  ise riskli grupta kabul edilmektedir.

Bir diğer ölçütte santral(android) obezitedir. Bunun en iyi göstergesi de bel/kalça oranıdır. Bu oran erkeklerde 1.0, kadınlarda 0,8 üzerine çıkması halinde tip 2 diyabet için risk teşkil etmektedir. Android tipte obez olan bireylerde jineoid obez(alt beden obezitesi) olanlara göre tip 2 diyabet riski daha yüksektir.

Tip 2 diyabetin temelinde insülin direnci yatmaktadır. Bu yüzden fiziksel aktivite önemlidir. Fiziksel aktivite düzeyi iyi kabul edilen bireylerde plazma insülin seviyesi düşmekte ve insülin direncinde azalma görülmektedir. Azalan fiziksel aktivite durumunda ise tam tersidir. Artan plazma insülin miktarı ve insülin direnci; diyabetle sonuçlanmaktadır. Obez bireylerde görülen diyabete fiziksel aktivitenin azlığı da neden olmaktadır.